عجیب ترین آداب و رسوم چهارشنبه سوری چیست؟
چهارشنبه سوری یکی از کهنترین جشنهای ایرانی است که ریشه در ایران باستان دارد. البته این جشن در دوران هخامنشیان یک هفته به طول میانجامید و آداب و رسوم آن با امروز بسیار متفاوت بود. زیرا به دلیل تقدس آتش در دین زرتشت، ایرانیان باستان اصلا از روی آن نمی پریدند. آنها معتقد بودند که شعله های آتش بدیها و پلیدیها را از بین میبرد و محیط زندگیشان را پاکیزه می کند.
چهارشنبه سوری پس از اسلام
اما پس از ورود اسلام به ایران، جشن سور (آتش) تنها به یک روز محدود شد. زیرا اعراب چهارشنبهها را شوم میدانستند و آداب خاصی را برای رفع نحسی این روز اجرا میکردند. علاوه برآن مختار ثقفی و یارانش، در آخرین چهارشنبه سال 66 هجری قمری برای خون خواهی امام حسین برعلیه یزید قیام کردند. بنابر نوشته برخی از متون تاریخی، هنگامی که مختار توانست یزید را بکشد، بر پشت بام خانه خود آتشی به نشانه پیروزی برافروخت. بعد از این واقعه، آتش افروزی به رسم اصلی چهارشنبه سوری درمیان ایرانیان تبدیل شد و تاکنون نیز ادامه دارد. اما اولین کسی که پریدن از روی آتش را به تقلید از فرانسویان درمیان مردم ایران رواج داد، ناصرالدین شاه قاجار بود.
اگرچه در حال حاضر آتش بازی مهیج ترین رسم چهارشنبه سوری به شمار میرود، اما این جشن آداب و رسوم جذاب دیگری نظیر دور هم جمع شدن و قاشق زنی نیز دارد. البته هریک از شهرهای ایران سه شنبه آخر سال را به شیوه متفاوتی جشن می گیرند که دانستن آن خالی از لطف نیست. ما نیز به بهانه نزدیک شدن به چهارشنبه سوری، تصمیم گرفتیم شما را با عجیب ترین آداب و رسوم این شب آشنا کنیم. پس با ما همراه شوید.
پریدن از روی رودخانه در اردبیل
چهارشنبه سوری در استان زیبای اردبیل حال و هوای متفاوتی دارد. چون مردم این شهر علاوه بر پریدن از روی آتش،درآخرین چهارشنبه سال از روی آب رودخانه نیز میپرند. به این شکل که آنها در این روز به نزدیک ترین نهر نزدیک خانه خود میروند و هفت مرتبه از روی آن میپرند. همچنین جوانترها باید لنگه کفش کهنه خود را به همراه سنگریزه در آب بیندازند تا رکود و سستی را در سال جدید از خود دور کنند. این مراسم که نواوستی نامیده میشود، معمولا بر رودخانه بالیقلی چای انجام میشود.
فالگیری با انگشتر
رسم اوزوگ آتدی، یکی دیگر از رسمهای عجیب آخرین سه شنبه سال است که تنها به اردبیل تعلق دارد. در این سنت بانوان فامیل، دور یکدیگر جمع میشوند و انگشترهای خود را درون تشت آب می اندازند. سپس مسن ترین بانو روی تشت را با دستمال قرمز میپوشاند و درحین زمزمه اشعارحافظ، انگشترها را از درون تشت برمیدارد. البته این اشعار متفاوت هستند و شعر خوانده شده سرنوشت صاحب انگشتر را در سال جدید تعیین میکند. همچنین اردبیلیها در این شب غذای مخصوصی به نام سودوپلو(ترکیبی از برنج،شیروماهی)میپزند که طعم بسیار دلچسبی دارد.
سه شنبه آخرسال، بهترین زمان برای سفر به اردبیل
دریاچه بالیقلی چای یکی از دیدنیترین جاذبههای طبیعی اردبیل به حساب میآید که دقیقا از وسط شهرعبور میکند. بنابراین شما با سفر به اردبیل در روزهای پایانی سال، فرصت شرکت در جشن چهارشنبهسوری اردبیلیها را خواهید داشت. البته باتوجه به برخورداری این استان از جاذبههای گردشگری طبیعی، آب و هوای معتدل در فصل بهار، نوروز نیز یکی از بهترین ایام برای سفر به خطه اردبیل محسوب میشود. بنابراین برای سفر به این شهر در ایام نوروز، هرچه زودتر بلیط تهران اردبیل خود را از سایتهای معتبر مانند تیک بان رزرو کنید.
بخت گشایی با گره زدن لباس در زنجان
ازآنجایی که ازدواج درفرهنگ ترکها اهمیت بسیاری دارد،زنجانیها درشب چهارشنبه سوری آیین بخت گشایی برگزار میکنند. آنها در این آیین، دختران دم بخت را به آب انبار میفرستند و هفت گره بر لباس آنها میزنند.سپس یک پسر نابالغ باید این گرهها را بازکند تا گره بخت آن دختر گشوده شود. همچنین زنان نازا در این شب یک قطعه چوب کبریت در داخل گهواره میاندازند تا درسال آینده بچه دار بشوند. همچنین آنها در این شب خورشت مخصوصی به نام شش انداز(متشکل از روغن،پیاز،خرما،کشمش،گردو و تخم مرغ) درست میکنند که در کنار پلو زعفرانی سرو میشود.
گدایی در شیراز
شیراز یکی از دیدنیترین شهرهای ایران به شمار میرود که جاذبههای گردشگری بی شماری دارد. جشن سه شنبه آخر سال نیز یکی از جاذبههای فرهنگی این شهر است که قطعا شما را شگفت زده خواهدکرد. آنها در این شب، دور آتش جمع میشوند و فال دوره (فال حافظ) میگیرند. دختران دم بخت نیز در آخرین سه شنبه سال هنگام غروب به زیارت حرم شاهچراغ میروند تا بختشان باز شود. البته در گذشته، دخترهای شیرازی در چنین شبی، در حوض سعدیه آب تنی میکردند تا در سال جدید از بیماری در امان بمانند. همچنین بانوان شیرازی در شب چهارشنبه سوری، آش مخصوصی به نام آبوردا میپزند که مواد اولیه آن حتما باید از طریق گدایی فراهم شود. بنابراین ما به شما پیشنهاد میکنیم که پیش از سفر به شیراز در هفتههای آخر سال، حسابی گدایی را تمرین کنید.
فال گوش ایستادن
شاهچراغ یکی از زیباترین آثار باستانی شیراز است که در شب آخرین سه شنبه سال حال و هوای عجیبی دارد. زیرا زنان در این شب، با چادرهای رنگی در گوشه و کنار صحن حرم شاهچراغ فالگوش میایستند و در زیر منبر مسجد جامع به صورت دسته جمعی حلوا میپزند. همچنین مادران حاجتمند، نخ ابریشم هفت رنگی را به ضریح گره میزنند تا حاجتشان برآورده شود.
آنهایی که حاجتشان نیز برآورده شده، در بین زائرین آجیل مشکل گشا (متشکل از شمش، نخودچی، مغز بادام، مغز گردو، انجیر، مویز، توت خشک، کنجد بوداده، شاهدانه، گندم برشته، برنجک، خرما و برگ زردآلو) پخش میکنند. علاوه برآن، بوی بهار در واپسین روزهای اسفند در شیراز مشام شما میپیچد و حال وهوای نوروزی این شهر شما را سرمست خواهد کرد. علاوه برآن قیمت هتلها و بلیط هواپیما شیراز در این زمان از تعطیلات نوروز کمتراست. اما اگر میخواهید در نوروز 1402 به سمت شیراز پرواز کنید، تیک بان با ارائه بلیط هواپیما مناسبترین قیمتها در خدمت شماست.
با توجه به پهناور بودن ایران، آداب و رسوم دیگری نیز درسایر مناطق کشور به مناسبت چهارشنبه سوری برگزار میشود که حضور در آنها لبخند را بر لبهای شما میآورد. بنابراین تنها ایرانی بودن برای خاطره انگیز کردن این شب خاص کافیست.