فیلم جنگی ایرانی خوب چه فیلمی است؟
فیلم جنگی ایرانی با مضمون کمدی شامل چه آثاری میشود؟
پرفروش ترین فیلم جنگی ایرانی چه فیلمی است؟
در ایران جنگ ایران و عراق به عنوان یکی از تاثیرگذارترین اتفاقات تاریخ معاصر ایران فیلمسازان مختلفی را از نسلهای متفاوتی تحتتاثیر خود قرار داد، از فیلمسازانی مانند مسعود کیمیایی، بهرام بیضایی و ساموِئل خاچیکیان که کار خود را پیش از انقلاب شروع کرده بودند تا ابراهیم حاتمیکیا بهعنوان مهمترین استعداد برآمده از مجموعه مستندهای روایت فتح شهید مرتضی آوینی تا کارگردانان جوانی مانند بهرام توکلی و محمد حسین مهدویان که بعد از شروع جنگ و در سال ۱۳۶۰ متولد شده، فیلمهای درخشانی در این ژانر ساختند. هرچند در ابتدای راه بخشی ازفیلمهای این ژانر بیشتر تحتتاثیر فیلمهای اکشن خارجی بودند و مولفههای اصلی آنها را در لوکیشنهای ایرانی بازسازی شده بودند اما کمکم فیلمسازان خوش قریحه و بااستعدادی وارد وادی این فیلمها شدند و سعی کردند تا مولفههای شخصی خود و اتفاقات جنگ .ایران و عراق را وارد فیلمهای خود کنند
برخلاف تصور فیلمهای سینمای دفاع مقدس محدود به فیلمهایی نمیشوند که اتفاقات آنها در جبهههای جنگ میگذرد و برخی از بهترین فیلمهای سینمای دفاع مقدس روایتگر اتفاقات و وضعیت اجتماعی شهرها و مردم عادی در زمان جنگ بودند (مانند دندان مادر ساختهی درخشان مسعود کیمیایی یا باشو غریبه کوچک ساختهی بهرام بیضایی) یا به وضعیت زندگی رزمندگان بعد از پایان جنگ میپردازند (مانند آژانس شیشهای فیلم درخشان و محبوب ابراهیم حاتمیکیا).
بهترین فیلم های ایرانی جنگی در دهه 60
فیلمهای دفاع مقدس دهه ۶۰، فضایی خشن را روایت میکردند. این فیلمها کاملا بر اساس واقعیتهای روز جامعه شکل گرفتند و هدف آنها نشان دادن رشادتهای دلیرانه رزمندگان در جنگ بود. کارگردانان زیادی به ساخت فیلم های دفاع مقدس با محوریت جنگ پرداختند. در ادامه با چند عنوان از بهترین فیلم های ایرانی جنگی آشنا میشوید.
فیلم جنگی ایرانی عقاب ها (1363)
با اینکه همچنان رکورد فیلم در تعداد مخاطب دستنیافتنی است و دهه شصت جایگاهی افسانهای برای سینمای ایران داشت، که گاه حتی اکرانهای مجدد آن هم در بین پرفروشترین فیلمهای سال قرار میگرفت، بیشتر از آنکه با تعریف رایج سینمای دفاع مقدس همخوان باشد، یک اکشن جنگی است. ساموئل خاچیکیان تکنسین باسابقه و کهنهکار سینمای ایران در سالهای ابتدایی دهه شصت که کشور همچنان تحت تاثیر انقلاب و جنگ بود، تصمیم گرفت که بر اساس وضعیت موجود یک فیلم جذاب و گیرا بسازد که موفق هم شد.
اما با توجه به رویکرد و تفکر غالب در عرصه مدیریت فرهنگی آن سالها، موفقیت فیلم چندان خوشایند نبود و برای عوامل فیلم دردسرساز شد و ادامه فعالیت آنها در سینما را برای مدتی با مشکل مواجه کرد. با این وجود این اکشن جنگی با حضور سعید راد، جمشید هاشمپور، شهاب عسگری و رضا رویگری همچنان یکی از رکوردداران بیشترین مخاطب در تاریخ سینمای ایران است.
فیلم جنگی ایرانی بلمی به سوی ساحل (1364)
دومین ساخته رسول ملاقلیپور که او را بهعنوان یک فیلمساز به شهرت رساند و از اولین فیلمهای نمونهای که در گستره تعریف سینمای دفاع مقدس قرار میگیرد و توجه و تحسین مسئولان وقت را به همراه دارد. مانند بسیاری از فیلمهایی که بعدا از آن الگو گرفتند، با ترکیبی از تنش و اکشن برآمده از میدان جنگ، معنویت و شاعرانگی و فرهنگ ایثار و شهادت مواجهایم.
فیلم جنگی ایرانی باشو، غریبه کوچک (1364)
فیلم ایرانی جنگی باشو، غریبه کوچک تاکنون در رایگیریهای مختلف به عنوان یکی از بهترین فیلم های دفاع مقدس انتخاب شده است. این فیلم در سال 64 ساخته شد و پس از چند سال توقیف، درنهایت در زمستان 1368 به نمایش درآمد. عدنان عفراویان و پرویز پورحسینی از بازیگران مهمی بودند که در این فیلم کشف شدند.
قهرمان این فیلم جنگی ایران عراق پسرکی از جنوب ایران به نام باشو است. در یکی از بمبارانهای جنوب در جریان جنگ ایران و عراق، باشو که شاهد ویرانی خانه و خانواده خویش است، خود را پشت یک کامیون میاندازد تا از مهلکه بگریزد. هنگامی که چشم باز میکند، میبیند کامیون به شمال ایران رسیده. حال او باید در منطقهای که به سختی میتواند با مردمان آنجا ارتباط برقرار کند، برای زندگی تلاش کند.
فیلم جنگی ایرانی گذرگاه (1365)
شهریار بحرانی یکی دیگر از چهرههای مهم در دهه شصت است که به شکلگیری و تحکیم مفهوم سینمای دفاع مقدس کمک کرده. در حالی که آثار او در سالهای بعدی به آرامش و لطافت شهرت دارند، فیلمهایی که درباره جنگ ساخته بهشدت خشن و تکاندهنده هستند! از جمله همین «گذرگاه» که در میان فیلمهای دوران ابتدایی کارنامهاش شهرت بیشتری دارد. بحرانی در دهه هفتاد هم سعی کرد که با «حمله به اچ سه» یکی از مهمترین عملیاتهای نظامی دوران جنگ را در قالب یک اکشن جنگی و حماسی روایت کند که مشخصا بضاعت فنی سینمای ایران در آن دوران برای روایت چنین داستانی کافی نبود.
فیلم جنگی ایرانی پرواز در شب (1365)
مرحوم رسول ملاقلیپور از معدود کارگردانان ایرانی است که با فیلم های جنگی ایران عراق تکاوری خود این ژانر را به معنای واقعی کلمه چند سر و گردن ارتقا داده است. «پرواز در شب» که نامزد چهار جایزه در جشنواره فیلم فجر شده است، ماجرای محاصره یک گردان ایرانی در جنگ ایران و عراق است. چهار نفر از افراد زبده و جسور این گردان مامور میشوند خود را از محاصره خارج کنند و به نیروهای خود اطلاع دهند که تا نیروهای کمکی برای نجات گردان وارد عمل شوند. در طی این ماموریت سه نفر از آن چهار نفر به شهادت میرسند، اما نفر آخر بالاخره خود را به نیروهای خودی میرساند و گردان را نجات میدهد.
فیلم جنگی ایرانی کانیمانگا (1366)
کانیمانگا هم از به یادماندنیترین و فیلم سینمایی جنگی ایرانی رزمی به کارگردانی سیف الله داد است. این فیلم با پانزده سال مداوم روی پرده بودن، رکورد اکران در سینمای ایران را یکتنه به نام خود ثبت کرده است و بعید است دیگر فیلمی بتواند حتی به این رکورد نزدیک شود. دومین فیلم سیف الله داد، داستان یک گروه از تکاوران زبده ارتش ایران است که برای دستگیری یکی خلبان عراقی مامور میشوند، اما در مناطق کردستان اسیر تعدادی از کردهای ضدانقلاب میشوند. این اثر از فیلم های جنگی ایران عراق تکاوری در جشنواره فیلم فجر سه نامزدی و دو سیمرغ بلورین دشت کرده است.
فیلم جنگی ایرانی بهار در پاییز (1366)
فیلم جنگی ایرانی قدیمی «بهار در پاییز» یکی از دیدنیترین آثار جنگ تحمیلی است که فقط بر روی مسئله جنگ تمرکز ندارد بلکه اهمیت جایگاه خانوادا را نیز توضیح میدهد. فیلم قصد دارد تا بگوید افراد در هر جایگاه اجتماعیای که باشند نباید از اصل خویش غافل شوند. مهدی فخیم زاده کارگردان این اثر همواره بر ساخت آثار متفاوت و مفهومی تاکید داشته است.
داستان این اثر از بهترین فیلم های جنگی ایران عراق درباره چهار برادر است که به دنبال جنازه پدر و مادر خود که طی بمباران کشته شدهاند، میروند. هادی پسر اول کارگردان سینماست، پسر دوم جعفر پزشک، سومین پسر حسن مهندس و چهارمین فرزنو جلال نام دارد که دلالی میکند. حال آنها به شهر محل تولد خود رسیدهاند و خانه را ویران میبینند.
فیلم جنگی ایرانی دیده بان (1367)
«دیدهبان» یکی دیگر از بهترین فیلم های جنگی ایران عراق تکاوری، اثر متفاوت ابراهیم حاتمیکیا در دهه شصت است. و داستان یک دیدهبان گردان به نام عارفی است که قصد دارد در پی قطع شدن ارتباط نیروهای خودی با نیروها در خط کمین به دل دشمن بزند و خود را زیر آتش عراقیها به منطقه دیدهبانی برساند تا از تلفات بیشتر نیروها جلوگیری کند. «دیدهبان» یکی از معدود فیلمهای ابراهیم حاتمیکیاست که منتقد مشهور مسعود فراستی آن را میپسندد و بارها اعلام کرده است که «دیدهبان» نه تنها برترین فیلم جنگ ایران و عراق ابراهیم حاتمیکیا، بلکه یکی از برترین فیلمهای جنگی ایرانی تاریخ سینمای ایران است.
فیلم جنگی ایرانی مهاجر (1368)
این فیلم از بهترین فیلم های جنگی ایران عراق تکاوری به شمار میآید. توانایی ابراهیم حاتمیکیا در کارگردانی و تسلطش بر جزئیات شخصیتپردازی و درام فیلمنامه در این اثر خارقالعاده است و همین سبب شد تا فیلم ایرانی با موضوع جنگ «مهاجر» در کسب بیشترین جایزه در جشنواره فیلم فجر رکورد بزند. فیلم جنگی ایرانی تکاور «مهاجر» روایتگر تعدادی هواپیمای بدون سرنشین است که برای شناسایی به داخل خاک عراق فرستاده میشوند، اما به دلیل برد کمی که این هواپیماها دارند کنترلکنندههایشان باید در مرز عراق مستقر شوند. دو خلبان مسئول اجرای این عملیات میشوند و یکی از آنها در این راه شهید میشود.
فیلم جنگی ایرانی بازی بزرگان (1369)
«بازی بزرگان» یکی از بهترین فیلم های جنگی ایران عراق محسوب میشود که به نویسندگی و کارگردانی کامبوزیا پرتوی ساخته شد. کارگردان به سراغ بازیگران کودک رفته است. بازیگرانی که چیزی جز دنیای معصومانه خود نمیشناسند و اصلا از مفهوم جنگ بیخبرند اما یک شبه محکوم به بزرگ شدن میشوند. این اثر یکی از تلخترین و دردناکترین تصویرهایی است که میتوانید از جنگ مشاهده کنید.
داستان این برترین فیلم سینمایی ایرانی جنگی درباره زمان تهاجم ارتش عراق و اشغال مناطقی از کشور است. یک دختر هفت ساله به نام مریم از جمع کسانی که شهر را تخلیه کردهاند، جا میماند. او در راه خود با نوزادی که زنده مانده و پسری 11 ساله به نام یونس آشنا میشود. آنها دردسرهای زیادی را از سر میگذرانند و مریم کمکم به نوزاد حس مادرانه پیدا میکند. این فیلم نمادی از آنچه که به مردم در جنگ گذشته است.
بهترین فیلم های جنگی ایران در دهه 70
در دهه 70 کشورمان فیلمهای جنگی دفاع مقدس بسیاری ساخته شد. این فیلمها پس از اتمام دوران جنگ بیشتر به موضوع خانوادههای رزمندگان پرداختند. اکثر کارگردانان بزرگ ایران همچون ابراهیم حاتمیکیا فیلم های ایرانی جنگی را پیرامون زندگی جانبازان، اسرا و خانوادههای گرامی شهدا ساختند. درواقع میتوان گفت فیلم های جنگی ایرانی دهه ۷۰ ژانر درام و خانوادگی پیدا کرده و اهالی بیشتری از مردم کشورمان را با خود همراه میسازد. در ادامه با بهترین فیلم های جنگی ایران عراق تکاوری این دهه آشنا میشوید.
فیلم جنگی ایرانی هور در آتش (1370)
شاید غافلگیرکننده باشد که یکی از مهمترین فیلم های دفاع مقدس اولین ساخته کارگردانش است. «هور در آتش» که ماجرای حضور و جستجوی پیرمردی در خط مقدم جبهه را روایت میکند، علاوه بر تصاویر چشمگیر در حاشیه نبردهای آبی در نیزارها، مهدی فقیه را هم به شمایلی ماندگار و تکرارپذیری در فیلمهای اینچنینی تبدیل کرد. عزیزالله حمیدنژاد بدون تاکید و تظاهر، روی موقعیتهای انسانی در دل جنگ دست میگذارد و این امر را در فیلمهای بعدی او که با موضوع جنگ ساخته شده هم، مانند «ستارگان خاک»، «شکوفههای سنگی» و «اشک سرما»، میبینیم.
فیلم جنگی ایرانی از کرخه تا راین (1371)
«از کرخه تا راین» فیلم دیگری از ابراهیم حاتمیکیا در حوزه جنگ است که به ارزشهای جنگ و دفاع مقدس پرداخته است. سعید به خاطر قرار گرفتن در معرض گازهای حاصل از بمبهای شیمیایی بینایی خود را از دست داده است. او به همراه تعدادی از همرزمانش برای مداوا به آلمان فرستاده میشود. لیلا خواهر سعید سالها قبل به آلمان رفته و آنجا به همراه شوهر آلمانی خود و پسرش یونس زندگی میکند. با حضور سعید در بیمارستان، خواهرش به ملاقات او میرود. عمل سعید با موفقیت انجام میشود اما در آزمایشهای پزشکی مشخص میشود سعید مبتلا به سرطان خون است. خواهر که چندین سال بود از برادر خبری نداشت، حالا ترس از دست دادن او را دارد. این دارم عاشقانه به عنوان یکی از بهترین فیلمهای جنگی دفاع مقدس عاشقانه در سینمای ایران ماندگار شده است.
فیلم جنگی ایرانی حمله به اچ 3 (1373)
اگر به دنبال بهترین فیلم های جنگی ایران عراق تکاوری هستید که بر اساس یک رویداد واقعی ساخته شده باشد، پیشنهاد ما به شما فیلم سینمایی حمله به اچ 3 است. این فیلم براساس عملیات اچ 3 ساخته شد که یکی از عملیاتهای هوایی بسیار مهم در جنگ ایران و عراق بهشمار میآمد.
فیلم سینمایی جنگی ایرانی جدید اچ 3 داستان حمله هوایی موفق نیروهای ایرانی به پایگاهی با همین نام را روایت میکند. ستاد هوایی دشمن وقتی متوجه شد ایران خلبانهایی با مهارت بسیار بالا دارد و ممکن است به زودی شکست بخورد، هواپیماهای خود را به 3 پایگاه در مرز اردن برد. نام این 3 پایگاه اچ 3 بود. نیروهای ایرانی با برنامهریزی دقیق توانستند هواپیماهای دشمن را در پایگاههای اچ 3 مورد حمله قرار بدهند. این واقعه در 15 فروردین ماه 1360 رخ داد.
این فیلم به خوبی تلاش و زحمات ستاد هوایی ایران را به تصویر کشید. جلوه های ویژه و سکانس های اکشن این فیلم به خوبی توانست فضای جنگی آن زمان را نشان بدهد. به همین دلیل منتقدین معتقدند حمله به اچ 3 یکی از بهترین فیلمهای جنگی دفاع مقدس میدانند.
فیلم جنگی ایرانی کیمیا (1373)
فیلم کیمیا یک اثر بهیاد ماندنی و جذاب دهه 70 بهشمار میآید. این اثر ار فیلم های دفاع مقدس با بازی درخشان خسرو شکیبایی قصهای را روایت میکند که خیلی دور نیست. روایت شیرین و جذاب قصه شما را تا دقیقه آخر فیلم کنجکاو نگه میدارد. فیلم سینمایی ایرانی جنگی کیمیا داستان زندگی رضا را بازگو میکند.
جنگ ایران و عراق شروع شده و شهر مورد حملات بمباران قرار میگیرد. دشمن در نزدیکی شهر رسیده و هر لحظه امکان تصرف وجود دارد. در این بین همسر رضا که باردار بود دچار درد زایمان میشود. رضا او را به بیمارستان میبرد و منتظر به دنیا آمدن فرزندش است. اما شانس با او یار نیست و دشمنان بعثی رضا را اسیر میکنند. با فوت همسر رضا، فرزندشان نزد شکوه جراحی که او را به دنیا آورد، میماند. سالها بعد، پس از آزادی اسرا، رضا به دنبال فرزند خود میگردد تا اینکه او در مشهد نزد شکوه پیدا میکند.
فیلم جنگی ایرانی بازمانده (1373)
فیلم تاریخی-حماسی بازمانده یکی از بهترین فیلم های جنگی ایران است که به مساله نزاع بین اعراب و اسرائیل میپردازد. سیفالله داد این فیلم را براساس داستانی از غسان کنفانی، به نام بازگشت به حیفا، ساخته است. این فیلم در جشنواره فیلم فجر 1374 شرکت داشت و جایزه ویژه هیئت داوران را کسب کرد. نسخه اصلی فیلم به زبان عربی است و دوبله فارسی آن نیز موجود است.
موضوع فیلم به سال 1948، و تشکیل کشور اسرائیل و حکومت بر شهر حیفا بازمیگردد. دکتر سعید به همراه همسر و فرزندش در حیفا زندگی میکنند. صفیه، مادر سعید، به حیفا میآید و در روزی که قرار است این خانواده از شهر بگریزند، حیفا مورد تهاجم قرار میگیرد. صفیه و نوزاد تنها افراد بازمانده این خانواده هستند.
فیلم جنگی ایرانی لیلی با من است (1374)
فیلم لیلی با من است یکی از بهترین فیلم های جنگی ایران در ژانر کمدی است که در فضای جنگ و اسارت، داستانهای طنز و جالبی نیز در آن اتفاق میافتد. کمال تبریزی علاوه بر کارگردانی، نویسندگی این اثر را نیز بر عهده داشت. این فیلم یکی از آثار بهیادماندنی او در ژانر جنگی است که در زمان خود توانست توجه مخاطبان بسیاری را به خود جلب کند.
فیلم لیلی با من است داستان مردی به نام صادق مشکینی را روایت میکند که فیلمبردار تلویزیون است و از جنگ و توپ و تانک وحشت دارد. او برای تکمیل ساخت خانه نیمه کارهاش میخواهد از صدا و سیما وام بگیرد و به همین خاطر بر خلاف میل باطنیاش مجبور میشود که برای ساخت فیلم مستند از فضای جنگ و اسرا به منطقه جنگی برود. ترسها و کارهای او در این منطقه فضای کمدی جالبی را میسازد که علاوه بر پرداختن به موضوع جنگ و اسارت، سکانسهای طنز و جذابی را نیز به تصویر کشیده است.
فیلم جنگی ایرانی بوی پیراهن یوسف (1374)
فیلم سینمایی بوی پیراهن یوسف یکی از محبوبترین فیلم های ایرانی درباره دفاع مقدس است. این فیلم با روایت موضوعی درام، تاثیر جنگ را بر زندگی چندین خانواده بررسی میکند. خبر شهادت یوسف رزمنده دلاور جنگ ایران و عراق به گوش پدرش میرسد. اما او این واقعه را باور ندارد و تلاش میکند تا زنده بودن آن را اثبات کند. در این بین با دختری آشنا میشود که به دنبال برادر خود خسرو میگردد. نشانهها حاکی از آنند که خسرو اسیر شده و شیرین خواهرش به دنبال ردی از او میگردد. تلاشهای شیرین برای یافتن برادرش ادامه دارد تا اینکه یوسف را در بین آزادگان میبیند. او خبر زنده بودن یوسف را برای غفور برده و مژده آمدنش را میدهد.
فیلم سینمایی بوی پیراهن یوسف یکی از بهترین فیلم های جنگی ایران است که در دسته آثار باارزش جای میگیرد. این فیلم همچنان پس از گذشت سالها در هفته دفاع مقدس از تلویزیون پخش شده و یکی از فیلمهای پرطرفدار ژانر دفاع مقدس محسوب میشود.
فیلم جنگی ایرانی سفر به چزابه (1374)
از دیگر بهترین فیلم های جنگی ایران عراق، فیلم سفر به چزابه است. کارگردانی به نام وحید یکی از فیلمهای جنگی دفاع مقدس ایران را ساخته است. او از دوستش علی میخواهد تا آهنگسازی کار رابر عهده بگیرد، اما علی با فیلم ارتباط برقرار نمیکند و بدین منظور تصمیم میگیرند به یکی از مناطق جنگی بروند تا با فضای جنگ ارتباط بیشتری پیدا کنند. علی و وحید با حضور در خاکریزهای واقعی، ذهن و قلبشان به آن دوران پرتاب میشود و همرزمان خود در جنگ را کنارشان میبینند. «سفر به چزابه» موضوعی فانتزی تخیلی دارد و شاید اگر به جای رسول ملاقلیپور که دارای قلم و کارگردان دیگری آن را میساخت تا این اندازه تماشایی و فوقالعاده از آب درنمیآمد.
فیلم جنگی ایرانی سرزمین خورشید (1375)
فیلم سرزمین خورشید یکی از آثار موفق احمدرضا درویش در ژانر جنگی است. این فیلم در سال 1376 برنده 13 جایزه و 7 سیمرغ بلورین از جشنواره فیلم فجر شد. به همین دلیل آن را جزء بهترین فیلمهای جنگی دفاع مقدس میشناسند.
داستان این فیلم مربوط به زمان جنگ تحمیلی است که بیمارستانی در شهر خرمشهر، توسط نیروهای عراقی محاصره میشود. شهید محمد جهانآرا که در آن زمان فرمانده سپاه خرمشهر بود، تصمیم گرفت تمام کادر درمانی و مجروحان را با یک آمبولانس و لندرور از آن بیمارستان فراری دهد. در طول این فرار از بیمارستان با نیروهای عراقی مواجه میشوند که عدهای به شهادت میرسند و عدهای دیگر نیز به اسارت دشمن در میآیند.
فیلم جنگی ایرانی برج مینو (1375)
در ادامه لیست بهترین فیلم سینمایی جنگی ایرانی باید به فیلم «برج مینو» اشاره کنیم. این اثر به کارگردانی ابراهیم حاتمیکیا ساخته شد و دوران پس از جنگ را نشان میدهد که چگونه خاطرات آن رزمندگانی که در خط مقدم حضور داشته و زنده ماندهاند را رها نمیکند. فیلم به روایت داستان موسی و مینو زوج جوانی میاندازد که برای ماه عسل قرار است به اصفهان بروند. اما رسیدن خبر جمع شدن دکل ققنوس باعث میشود علیرغم میل باطنی موسی بازهم به جزیره مینو جایی که موسی و برادر شهید مینو در زمان جنگ در حال ساخت دکلی برای شناسایی دشمن بودند، برگردد. خاطرات برای موسی زنده خواهند شد.
فیلم جنگی ایرانی آژانس شیشه ای (1376)
فیلم آژانس شیشهای یکی فیلم های دفاع مقدس درام است که به زندگی رزمندهای پس اتمام جنگ ایران و عراق میپردازد. این فیلم با وجود اینکه مشخصا در مورد جنگ ساخته نشده اما به دلیل ارزش والای جانبازان در دسته بهترین فیلم جنگی دفاع مقدس قرار میگیرد. ابراهیم حتمیکیا که بارها او را در مقام کارگردان فیلم های جنگی ایران دیدیم، این بار هم فیلم ایرانی با موضوع جنگ ساخت.
آژانس شیشهای زندگی عباس رزمنده جنگ ایران و عراق را بازگو میکند. او در دوران جنگ مورد اصابت خمپاره قرار گرفت و ترکشی در نزدیکی شاهرگ خود دارد. زمانی که برای معاینه به تهران میآید با همرزم قدیمیاش حاج کاظم روبهرو میشود. دکترها تشخیص میدهند، عباس برای درمان باید به لندن برود در غیر این صورت جانش به خطر میافتد. حاج کاظم به او کمک میکند تا این سفر زودتر اتفاق بیفتد. اما در این بین هزینههای سفر و مشکلات دیگر باعث پدید آمدن واقعه در آژانس هواپیمایی میشود.
فیلم سینمایی آژانس شیشهای یکی از پرطرفدارترین فیلمهای سال 1376 بود که به سینما جان تازهای بخشید. این فیلم در جشنواره فیلم فجر موفق به دریافت 9 سیمرغ بلورین برای رشتههای مختلف از جمله بهترین بازیگر نقش اول مرد و بهترین کارگردانی شد.
فیلم جنگی ایرانی پنجه در خاک (1376)
فیلم جنگی ایران عراق در مرز کردستان «پنجه در خاک» یکی از آثار فاخر ایرج قادری در ژانر جنگی محسوب میشود که موردعلاقه مخاطبان قرار گرفت. داستان این اثر درباره یک روستای مرزی در عراق است که ساکنان آن را مجبور میکنند تا مردان و جوانان خود را برای جنگ با ایران به جبهه بفرستند اما آنها از این کار سر باز میزنند و ریشه خود را ایرانی میدانند و همین اتفاق باعث درگیری میشود.
فیلم جنگی ایرانی روبان قرمز (1377)
یکی از متفاوتترین فیلمهای جنگی ابراهیم حاتمیکیا از حیث فرم و ساختار روایت و شیوه پرداخت «روبان قرمز» است. قصه محبوبه زنی جوان، تنها و جنگزده که پس از پایان جنگ به مزرعه و خانه پدریاش در جنوب کشور که حالا ویران شده بازمیگردد. اما داود مامور پاکسازی مینهای آن منطقه، مانع ورود محبوبه به خانهاش میشود. «روبان قرمز» را میتوان یکی از عاشقانهترین فیلمهای حاتمیکیا در ژانر جنگ دانست که فضا و اتمسفری شبیه به فیلمهای وسترن دارد. فیلمی که فیلمساز در آن با نگاهی فلسفی و نمادگرایانه به ایران و جنگ نگریسته و از عشق سخن گفته است. فیلم سینمایی «روبان قرمز» با اینکه ۱۸ سال پس از شروع جنگ ساخته شد؛ اما یکی از آثار مهم و تأثیر گذار سینمای دفاع مقدس است که سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی (ابراهیم حاتمیکیا) و نقش اول زن (آزیتا حاجیان) را در بخش بینالملل و سیمرغ بلورین بهترین تدوین (هایده صفییاری) را در بخش مسابقه سینمای ایران از آن خود کرده است.
فیلم جنگی ایرانی هیوا (1377)
رسول ملاقلیپور از اواخر دهه هفتاد تمرکز خود را بر روی ساخت آثار متاثر از جنگ گذاشت. «هیوا» یکی از فیلمهای جنگی دفاع مقدس، در مورد ماجرای زنی به نام هیوا اکبری است که پانزده سال پس از مفقود شدن همسرش حمید در جنگ، هنوز به دنبال یافتن نشانهای از اوست و باور دارد که همسرش زنده است. او تلاش میکند تا به کمک امیر کرمی که یکی از دوستان و همرزمان حمید در جنگ بوده از مناطق جنگی و خانهی قدیمیشان بازدید کند تا شاید چیزی برای امیدوار بودن پیدا کند. در همین احوال، امیر به هیوا میگوید که به او علاقهمند شده است، اما هیوا ابراز علاقه امر را نمیپذیرد. «هیوا» در جشنواره فیلم فجر شش سیمرغ بلورین را دشت کرده و برای تعدادی از رشتهها هم نامزد دریافت جایزه بوده است.
فیلم جنگی ایرانی تخته سیاه (1378)
فیلم جنگی ایرانی تختهسیاه دومین اثر سمیرا مخملباف، پس از فیلم سیب (1376)، است. این اثر موفق شد جایزه ویژه هیئت داوران در جشنواره فیلم کن 2000 را از آن خود کند. داستان این اثر از بهترین فیلم های جنگی ایران عراق ، که همه گفتگوهای آن به زبان کردی است، در مورد آموزگاری در مرزهای ایران است. او در تلاش است به نوجوانان قاچاقچی و پناهندگان کرد، که بازماندگان حمله شیمیایی عراق به حلبچه هستند، آموزش دهد و آنان را باسواد کند.
بهترین فیلم های جنگی ایرانی دهه 80
بهترین فیلم های دفاع مقدس در دهه 80 کشورمان روایتی دیگر از جنگ داشتند. آثار برجسته این دهه عموما به جهان بینی رزمندگان و نگاه آنها به این مقوله پرداخته است. و یا در یک نگاه انتقادی، معضلات و مشکلات جانبازان و افرادی که به نوعی درگیر جنگ هشت ساله ایران و عراق بودند ساخته شد. در این دهه هم کارگردانان مطرح کشورمان همچون دهه 70 به ساخت فیلم های جنگی ایرانی پرداختند تا فداکاریها، ایثار و از خودگذشتگی شهدا و جانبازان فراموش نشود. در ادامه با بهترین فیلم های جنگی ایران عراق تکاوری در دهه 80 آشنا میشوید.
فیلم جنگی ایرانی خداحافظ رفیق(1382)
از جمله فیلم های دفاع مقدس دهه 80 فیلم خداحافظ رفیق است که بارها در تلوزیون ایران پخش شده است. این فیلم سه اپیزود دارد که هر اپیزود آن به داستان جداگانه ای درباره دفاع مقدس میپردازند.
اپیزود اول که خداحافظ رفیق نام دارد درباره جانبازی شیمیایی به نام مسلم است که در آستانه شهادت قرار دارد. اپیزود دوم با عنوان یک لحظه رنگین کمان درباره گروه فیلمبرداری است که در حال تهییه فیلم از بقایای جنگ هستند. ناگهان دو نوجوان پیدا میشوند و قسمتهای مختلف منطقه را به آنان نشان میدهند و از خاطرات خود میگویند اما هنگام بازبینی فیلم تصویر آن دو نوجوان وجود ندارد. اپیزود سوم نیز درباره دختر خردسالی است که با دسته گلی در انتظار آمدن پدرش در ایستگاه قطار مینشیند، هرکس که دسته گلی از دخترک بگیرد شهید میشود. روزی دختر برای آخرین بار به ایستگاه قطار میرود اما این بار اتفاق دیگری میافتد.
فیلم جنگی ایرانی ایرانی دوئل (1383)
هفتمین ساختهی احمدرضا درویش که از معروفترین و بهترین کارگردانان فیلمهای دفاع مقدس است و از اسامی دیگر فیلمهای دفاع مقدسی او میتوان به کیمیا و سرزمین خورشید اشاره کرد. فیلمی بین ژانری که فیلم دفاع مقدس را با چند موضوع جدید (سرقت، انتقام، تعقیب و گریز) در هم میآمیزد، فیلم داستان زینال (با بازی پژمان بازغی) را روایت میکند که در هنگام جنگ ایران و عراق به همراه همرزمانش و گروهی از تهران به دنبال یک گاو صندوق مهم میرود اما پس از پیدا کردن آن اسیر میشود. پس از آزادی و بازگشتش به روستا زینال متوجه میشود که اهالی روستا او را به خاطر شهادت همرزمانش مقصر میدانند. حلیمه (با بازی پریوش نظریه) همچنان منتظر بازگشت همسرش یحیی (با بازی کامبیز دیرباز) است که آخرین بار بیست سال پیش همراه با زینال بر روی اروند دیده شده. همچنین اسکندر (با بازی سعید راد) که بازمانده گروهی است که از تهران به دنبال گاو صندوق آمده بودند در روستا ساکن شده است.
«دوئل» که در زمان اکران گرانترین فیلم مستقل سینمای ایران بود و اولین فیلم سینمایی ایرانی بود که از سیستم صدای دالبی دیجیتال استفاده میکرد، توانست در بیست و دومین دورهی جشنوارهی فجر نامزد یازده سیمیرغ بلورین (از جمله بهترین فیلم، بازیگر نقش اول مرد) شود و از این یازده نامزدی موفق به دریافت هشت سیمرغ بلورین شد. «دوئل» در مقایسه با دیگر فیلمهای خوب سینمای دفاع مقدس فیلم به نسبت متفاوتی است چرا که قهرمان آن نهتنها به دنبال گرفتن انتقام دوستش است بلکه میخواهد اسم خود را از هرگونه تهمت و اتهام مبرا سازد و منافع شخصی خود را نیز در ماجرا دخیل کرده است. فیلم همچنین فقط در سکانسهای اکشن خلاصه نمیشود و سکانسهای تعقیب و گریز خوبی نیز در فیلم وجود دارد و وجود یک مک گافین در فیلم باعث شده تا با یک فیلم دفاع مقدسی تریلر مواجه شویم که از بهترین فیلمهای تنها ژانر بومی سینمای ایران است.
فیلم جنگی ایرانی طبل بزرگ زیر پای چپ (1383)
فیلم طبل بزرگ زیر پای چپ یکی از فیلم های جنگی سینمای ایران است که نگاه متفاوتی به جنگ ایران و عراق دارد. این فیلم تقدس جنگ را به چالش میکشد و روایتگر خستگی رزمندگان دو جبهه است که به خاطر طولانی شدن جنگ، به پوچی رسیدهاند. نام فیلم اشاره به دستوری در ارتش ایران دارد که از سربازان میخواهد به صورت هماهنگ، پای چپ خود را هنگام شنیدن صدای طبل بر زمین بکوبند.
داستان این فیلم جنگی ایران عراق تکاوری در یکی از خاکریزهای ایران آغاز میشود. حافظ تنها بازمانده گروهان است که در خاکریز باقی مانده. در این حین یحیی، فرمانده، به همراه سربازی به نام مهران نیز به خاکریز میآیند. مشکل کمبود آب حاد، همه را کلافه کرده است و اوضاع متشنجی دارند.
فیلم جنگی ایرانی لاک پشت ها هم پرواز می کنند (1383)
فیلم لاکپشتها هم پرواز میکنند فیلمی درام و جنگی به نویسندگی، تهیهکنندگی و کارگردانی بهمن قبادی است. این فیلم سومین فیلم بلند قبادی است و نام اولیه آن ماهواره بود. این فیلم سینمایی جنگی ایرانی به عنوان نماینده ایران در مراسم اسکار سال 2004 شرکت داشت. این اثر از قبادی با حضور در 73 جشنواره بینالمللی و دریافت 42 جایزه، پرافتخارترین فیلم ایرانی است.
داستان فیلم به زندگی گروهی از مردم کرد در مرز ترکیه و عراق، پس از حمله آمریکا به عراق میپردازد. کاک ستلایت، هم ماهواره نصب میکند و هم مینهای پیرامون دهکده را شناسایی میکند. با ورود آگرین و برادرش، داستان فیلم آغاز میشود.
فیلم جنگی ایرانی به نام پدر (1384)
فیلم «به نام پدر» درباره پدری است که خود در جنگ جزو رزمندگان بوده و حالا بر سر ارزشهای جنگ با دخترش دچار بحث و تعارض شده است. پدر بر اثر انفجار مینهای باقیمانده از دوران جنگ تحمیلی مجروح میشود و این سرآغاز تحول در دختر جوان است. «به نام پدر» یک درام جنگی دلپذیر و بسیار دیدنی از ابراهیم حاتمی کیاست که رابطهای عاشقانه را میان یک پدر و دختر به تصویر میکشد. این اثر از فیلم های دفاع مقدس در جشنواره فیلم فجر در ده رشته نامزد دریافت سیمرغ شد و از آن بین، چهار سیمرغ را دشت کرد.
فیلم جنگی ایرانی سینمایی اتوبوس شب (1385)
اتوبوس شب یکی از فیلم های دفاع مقدس است که اسارت گروهی از رزمندگان جنگ ایران و عراق را نشان میدهد. این فیلم نگاهی انسانی به موضوع جنگ داشته و این مسئله را بر اساس جبر مورد بررسی قرار میدهد. فیلم سینمایی ایرانی جنگی اتوبوس شب از داستانهای «شهر جنگی» نوشته حبیب احمدزاده الهام گرفته شد.
در این فیلم شاهد حضور پسرک نوجوانی هستید که تعداد زیادی اسیر را با اتوبوسی از آبادان به ماهشهر میبرد. بازی درخشان محمدرضا فروتن و مرحوم خسرو شکیبایی این فیلم سینمایی با ژانر دفاع مقدس را به یکی از فیلمهای جذاب دهه 80 تبدیل کرد. جالب است بدانید که اتوبوس شب به صورت کاملا سیاه-سفید فیلمبرداری شده و این موضوع جذابیت آن را دوچندان میکند.
فیلم جنگی ایرانی میم مثل مادر (1385)
انتخاب کردن از میان فیلمهای بلند رسول ملاقلیپور برای انتخاب در لیست بهترین فیلمهای سینمای دفاع مقدس کار سختی است. ملاقلی پور یکی از راویان درجه یک سینمای دفاع مقدس بود، کارگردانی که شاید بتوان دو یا سه فیلم از او را جزو بهترین فیلمهای دفاع مقدس دانست (از اسامی فیلمهای خوب دفاع مقدسی او میتوان به مزرعه پدری، سفر به چزابه و هیوا اشاره کرد) اما برای من رسول ملاقلیپور تا ابد بیش از هر چیزی کارگردان «میم مثل مادر» خواهد بود.
فیلمی درخشان که کمتر سکانسی از جبهه و رزمندگان جنگ در آن حضور دارد، در هنگام بمباران شیمیایی سردشت در جنگ ایران و عراق یک پرستار به نام سپیده (با بازی گلشیفته فراهانی) آلوده میشود. سالها بعد که او و شوهرش سهیل (با بازی حسین یاری) متوجه میشوند که نوزادی که منتظر به دنیا آمدنش هستند دچار مشکلات تنفسی و معلولیت خواهد بود. در نهایت اما بچه به دنیا میآید و نام او را سعید میگذارند، فیلم داستان زندگی سپیده و سعید (با بازی علی شادمان) را روایت میکند.
کمتر فیلمی تا قبل از این فیلم رسول ملاقلیپور به بمباران سردشت و عواقب آن بر زندگی مردم پرداخته بود. «میم مثل مادر» اما در حالی به سراغ این ماجرا رفت که کارنامهی کارگردانش تا پیش از این پر از فیلمهای مردانهی جنگی مربوط به سینمای دفاع مقدس بود؛ فیلمهایی مربوط به فضای جنگ و جبهه و وضعیت رزمندگان، طبیعتا این وسط جدا شدن از فضایی که کارگردان به آن مسلط است و پرداختن به جنبههای متفاوت جنگ میتواند منجر به فیلمی شود که کارگردان در فضای آن ناراحت است و درنهایت فیلم بدی در مقابل بیننده قرار میگیرد. اما ملاقلیپور در آخرین فیلم کارنامهای که ایکاش سالیان سال ادامه پیدا میکرد و فیلمهای بیشتری به آن اضافه میشد که یکی از احساسیترین و درخشانترین فیلمهای سینمای دفاع مقدس و سینمای ایران را ساخته است. رابطهی درخشان میان این مادر و پسر که کمتر نمونهای شبیه به آن را میتوان در سینمای ایران پیدا کرد که این چنین واقعی باشد و بازیگرانش در نقشهایشان جا افتاده باشد قلب تپندهی درام فیلم است.
کمتر بینندهای را میتوان پیدا کرد که با سکانسهای متعدد این فیلم احساساتی نشده باشد و اشک به چشمانش نیامده باشد. کارگردانی سهل و ممتنع رسول ملاقلیپور در کنار بازی درخشان دو بازیگر اصلی فیلم و توانایی کارگردان در بازی گرفتن از آنها، خصوصا از علی شادمان در اولین تجربهی بازیگری حرفهایش که حتی ملاقلیپور را شگفتزده کرده بود، بهحدی در سکانسهای مختلف فیلم تحسین برانگیز از کار در آمده که به سختی میتوان فیلم را نادیده گرفت و از آن به عنوان یکی از بهترین فیلمهای سینمای دفاع مقدس و حتی شاید بهترین فیلم سینمای دفاع مقدس نام نبرد.
فیلم جنگی ایرانی اخراجی ها 1، 2 و 3 (1385-1389)
فیلم جنگی و طنز اخراجیها نیز یکی از بهترین فیلم های جنگی ایرانی است که در آن زمان جز پرطرفدارترین فیلمهای موجود در گیشه بود. مسعود دهنمکی پس از ساخت فیلم سینمایی موفق اخراجیها به شهرت رسید و به دلیل استقبال گسترده مخاطبان از این فیلم، اخراجیهای 2 و 3 را نیز ساخت.
این فیلم داستان شخصی به نام مجید سوزوکی را روایت میکند که جز اراذل و اوباش محلهشان است. مجید پس از آزاد شدن از زندان، عاشق دختر همسایهشان میشود؛ اما پدر دختر (میرزا) تنها در صورت سر به راه شدن مجید، به ازدواج او و دخترش رضایت میدهد. مجید هم برای جلب رضایت میرزا تصمیم میگیرد به جبهه برود. در این میان دوستان مجید نیز با او همراه میشوند و بدین ترتیب پای اراذل جنوب شهر تهران به جبهه باز میشود که با ورود آنان به فضای جنگ اتفاقات طنز و جالبی رقم میخورد.
فیلم جنگی ایرانی روز سوم (1385)
«روز سوم» ششمین فیلم سینمایی محمدحسین لطیفی روایتگر آخرین روزهای مقاومت ملت ایران در خرمشهر است. علیرضا جلالی و حمید آخوندی تهیهی این فیلم را بر عهده گرفتهاند. داستان فیلم دربارهی یک خواهر و برادر خرمشهری است که در حال مقاومت در برابر عراقیها هستند. در حالیکه دشمن تا خانهی آنها نیز نفوذ کرده پای سمیره (با نقشآفرینی باران کوثری) شکسته است و مجبور میشود در خانه بماند. برادر سمیره، رضا تصمیم میگیرد که خواهرش را با کمی آب و غذا در حیاط خانه خاک کند تا از دشمن در امان بماند.
در این بین یکی از همکاران سمیره در مدرسه که خواستگارش نیز بوده است، بهعنوان یک فرماندهی عراقی در سپاه دشمن خدمت میکند. خواستگار سمیره (با بازی درخشان حامد بهداد) برای نگهبانی از خانهی رضا و سمیره دو مأمور قرار میدهد. برادر سمیره، رضا نیز سعی بر نجات دادن خواهر خود میکند که در نهایت برادر و دوستانش شهید شده و فقط سمیره از ماجرا جان سالم به در میکند. این فیلم در بیست و پنجمین جشنوارهی فجر حضور داشت و موفق به کسب جوایز سیمرغ بلورین بهترین فیلم، بهترین کارگردانی و بهترین بازیگر نقش اول زن (باران کوثری) شد.
فیلم جنگی ایرانی فرزند خاک (1386)
فیلم سینمای فرزند خاک یک فیلم ایرانی با موضوع جنگ است که آن را با روایتی عاشقانه مطرح میکند. مینا که روزهای زیادی منتظر مسافر خود بود حال متوجه شده باید به دنبال او در شهر دیگری برود. مینا راهی دیار کردستان شده تا شاید دلدار خود را آنجا پیدا کند. او در ادامه راه با زن جوانی به نام گوانا آشنا میشود که کوهستان را به خوبی میشناسد. همراهی مینا و گوانا با یکدیگر که از جهات زیادی شبیه هستند، سکانسهای تلخ و شیرین فیلم سینمایی فرزند خاک را رقم میزند.
فیلم جنگی ایرانی سیزده 59 (1389)
سیزده 59 یکی دیگر از فیلم های دفاع مقدس است که به موضوع جانبازان و مشکلات زندگی آنها میپردازد. این فیلم با بازی درخشان پرویز پرستویی در نقش سیدجلال زندگی جانبازی را روایت میکند که پس از 20 سال از کما بیرون آمده است. فرند دختر و پسر سیدجلال بزرگ شدهاند اما او نمیتواند این واقعیت و تغییر بیست ساله را بپذیرد. سیدجلال تصور میکند دخترش همان همسر جوان بیست سالهاش است که به دیدارش میآید. اما او خبر ندارد که همسرش سالهای پیش فوت کرده و این دختر جوان همان دخترک خردسال خودش است.
بهترین فیلم های جنگی ایرانی دهه 90
فیلم های دفاع مقدس دهه 90 به دلیل پیشرفت تکنولوژی و ابعاد فنی سینما شکوفایی و رشد بیسابقهای را تجربه کردند. در این دهه آثار سینمایی با محوریت جنگ و دفاع مقدس زیادی ساخته شد. ابراهیم حاتمیکیا کارگردان شناخته شده کشورمان همچنان یکی از سازندگان پرطرفدار فیلم ایرانی با موضوع جنگ است. اما در کنار او میتوان از کارگردانان دیگر همچون محمدحسین مهدویان یاد کرد که با ساخت فیلم های جنگی ایرانی، جان تازهای به سینمای دفاع مقدس بخشیدند. در ادامه با بهترین فیلمهای سینمای ایرانی جنگی این دهه آشنا میشوید.
فیلم جنگی ایرانی سینمایی ملکه (1390)
فیلم سینمایی «ملکه» یکی از متفاوتترین و بهترین فیلم های جنگی ایران عراق به شمار میرود و ماجرای یک دیدهبان است که در نقطهای کور در بالای یکی از سازههای پالایشگاهی در جنوب کشور به نیروهای خودی گرا میدهد تا نفرات و تجهیزات عراقی را بمباران کنند. این دیدهبان که در خلوت خود در بالای دکل با دوست شهیدش خلوتی معنوی میسازد رفته رفته از اینکه به جایی رسیده که برای مرک تعدادی انسان آأرس میدهد منقلب میشود. این اثر از فیلم های جنگی ایران عراق تکاوری نگاهی بسیار جذاب و فلسفی به مقوله جنگ به عنوان پدیدهای بیرحم و زشت دارد و در جشنواره فیلم فجر هم رکورددار نامزدی دریافت سیمرغ بلورین بود.
فیلم جنگی ایرانی روزهای زندگی (1390)
فیلم سینمایی جنگی ایرانی روزهای زندگی داستان زن و شوهری به نامهای علی و لیلا را روایت میکند که در بیمارستانی صحرایی در نزدیکی خط مقدم جبهه در دوران جنگ مشغول خدمت به مجروحان هستند. با اعلام آتشبس و پذیرفته شدن قطعنامه 598، جنگ به ظاهر تمام میشود؛ اما عراقیها چند ساعت پس از اتمام جنگ شروع به پرتاب موشک و حملههای پی در پی کردند. این بیمارستان صحرایی نیز در مسیر حملات و موشکهای عراقیها قرار دارد و علی و لیلا در این شرایط بحرانی سعی میکنند به مجروحان رسیدگی کنند و آنها را از آنجا فراری دهند که در طول این مسیر با چالشهای بسیاری روبرو میشوند.
فیلم جنگی ایرانی ضد گلوله (1390)
فیلم سینمایی ضد گلوله یک فیلم کمدی ایرانی درباره جنگ بهشمار میآید. این اثر واقعیت آن دوران را به تصویر کشیده است. اینکه برخی از مردم همچنان با جنگ و مشکلات پیرامون آن درتضاد بودند. سلیم یک مرد 50 ساله است که بیشتر عمر خود را به قاچاق سیدیهای لس آنجلسی گذرانده بود. اما پس از پیروزی انقلاب و حال با شروع جنگ ایران و عراق دیگر نمیتوانست همچون گذشته به فعالیت خود ادامه بدهد. تا اینکه متوجه توموری در سرش میشود. او در این حین توسط نیروهای انقلابی تحت تعقیب بود به همین دلیل تصمیم میگیرد برای فرار از آنها به جبهه برود. ورودش به جبهه پس از مدت کوتاهی باعث دگرگونی او شده و سلیم به یک رزمنده واقعی تبدیل میشود.
این فیلم سینمایی با روایت کمدی خود تحول یک فرد غیر معتقد را با دیدن تلاش و زحمات شبانهروزی رزمندگان در جبهههای جنگ ایران و عراق به تصویر کشیده است.
فیلم جنگی ایرانی دلتنگی های عاشقانه (1391)
فیلم سینمایی ایرانی جنگی دلتنگیهای عاشقانه بر اساس زندگی واقعی شهید سیدمنوچهر مدق و همسرش ساخته شد. آنها زمانی که از ماه عسل بازمیگشتند متوجه حمله عراق به ایران شدند. شهید منوچهر مدق با وجود دلنگرانیهای فراوان همسرش (فرشته ملکی) راهی جبهههای جنگ شد. این فیلم به خوبی زندگی خانوادههای رزمندگان جنگ هشت ساله ایران و عراق را به تصویر کشیده است. اینکه آنها با وجود نبود همسرانشان چگونه به زندگی عادی خود ادامه دادند و جنگ را جزئی از زندگی واقعیشان پذیرفتند.
فیلم جنگی ایرانی میهمان داریم (1391)
از فیلم های جنگی ایرانی بعدی که باید از آن یاد کنیم، فیلم میهمان داریم است. این فیلم در سال 1391 تولید و در سال 1393 اکران شد. داستان این فیلم درباره ابراهیم و فخری زوجی است که سه فرزندشان شهید شده است و تنها فرزند آنها رضا جانباز قطع نخاع است. رضا دوستی به نام کمال دارد و پس از شهید شدن کمال شروع به پرخاشگری و نخوردن داروهایش در آسایشگاهی که در آن بستری شده میکند. ابراهیم و فخری که وضع را اینطور میبینند رضا را به خانه میآورند. در ادامه فیلم شاهد آمدن مهمان هایی به خانه آنها هستیم که هرگز انتظار آمدنشان را نداشتیم.
فیلم جنگی ایرانی سینمایی چ (1392)
فیلم ایرانی با موضوع جنگ «چ» نیز اثر موفق دیگری از ابراهیم حاتمیکیا در این فهرست است که اتفاقات بیست و پنجم تا بیست و هفتم مرداد سال 1358 و مجاهدات شهید مصطفی چمران را روایت میکند. این فیلم در سی و دومین جشنواره فیلم فجر، موفق به دریافت 6 سیمرغ بلورین شد و به همین دلیل در فهرست بهترین فیلم های جنگی ایرانی ما قرار دارد.
فیلم چ از فیلم های جنگی ایران عراق تکاوری در واقع داستان دو روز از زندگی شهید چمران است که در زمان محاصره شهر پاوه و مقابله با دشمنان اتفاق میافتد. شهید چمران در زمان محاصره و اشغال شهر پاوه از سوی دولت موقت مامور میشود تا به این شهر برود و اوضاع را سرو سامان دهد.
فیلم جنگی ایرانی شیار 143 (1392)
«شیار ۱۴۳» به کارگردانی نرگس آبیار و تهیهکنندگی محمدحسین قاسمی و ابوذر پورمحمدی در سال ۱۳۹۲ ساخته شده است. این فیلم در زمان خود بسیار مورد استقبال مخاطبان سینما قرار گرفت. داستان «شیار ۱۴۳» در مورد تعدادی از جوانان بیجاری است که عازم جبهه شدهاند. این همکلاسیهای جوان برای یک دورهی آموزشی به پادگانی در یزد اعزام میشوند و پس از آن در عملیات والفجر مقدماتی شرکت میکنند. در جریان عملیات مذکور برخی از این سربازان اسیر شده و تعدادی نیز مجروح و کشته میشوند.
اما در این ر میان داستانی از عشق و انتظار بین یونس و مادرش الفت (با بازی درشخان مریلا زارعی) روایت میشود که نمیتوان آن را به راحتی فراموش کرد. تمرکز اصلی «شیار ۱۴۳» به تصویر کشیدن جنگ نیست، بلکه هدف نشان دادن حجم غم و اندوه خانوادگان شهدا و مفقودالاثر است. در طول فیلم بارها شاهد صحنهی غمانگیز انتظار مش الفت برای پسرش یونس در طول سالها هستیم. این فیلم در سی و دومین جشنوارهی فجر حضور داشت و برندهی دو جایزهی بهترین فیلم از نگاه تماشاگران و سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن (مریلا زارعی) شد.
فیلم جنگی ایرانی ایستاده در غبار (1394)
اولین فیلم سینمایی محمد حسین مهدویان که در ادامهی سریال آخرین روزهای زمستان ساخته شده یک داکودرام (مستند درام) عالی است. این فیلم هم در ادامهی تلاشها برای ورود نگاهها و فرمهای جدیدتر به فیلمهای دفاع مقدس ساخته شد از نظر فرم فیلمی بود که نمونهی مشابهی نداشت. این فیلم که داستان زندگی حاج احمد متوسلیان (با بازی هادی حجازیفر) را از درون صداهای آرشیوی بهجا مانده روایت میکند بهجای استفاده از عکسها و فیلمهای بهجا مانده از آن دوران، سراغ بازسازی تمام آن اتفاقات رفته است.
«ایستاده در غبار» تلاش کرده تا با وجود محدودیتها تمامی بخشهای مهم زندگی این فرماندهی دفاع مقدس را به تصویر بکشد،این فیلم نهتنها یک فیلم متفاوت در سینمای دفاع مقدس ایران بود بلکه فیلمی متفاوت و سخت در سینمای ایران است. از آنجاکه هر چند ساختن داکودرام در ایران مرسوم است اما ساختن داکودرامی که همانند فیلمهای داستانی بازیگر دارد و تمامی سکانسهای آن ساختگی است و از یک طرف همانند فیلمهای مستند فقط از مواد آرشیوی استفاده میکند، کاری طاقتفرسا است. در واقع کارگردان سعی دارد در این فیلم با کمک فیلم بردار (هادی بهروز) و تدوینگر (سجاد پهلوانزاده) در این فیلم مرزهای بین مستند بودن و ساختگی بودن را از بین ببرد تا بیننده احساس کند که در تمامی این موقعیتها قرار دارد.
در این بین فیلمبرداری مستندگونهی هادی بهروز که در جایگاه فردی قرار گرفته که قهرمان داستان را از دور و با دقت دنبال میکند و انگار فردی در حال تهیهی مستندی از کارهای او بوده در باورپذیری مخاطب تاثیر بهسزایی دارد. برگ برندهی فیلم مهدویان دقیقا در همین جایگاه دوربین است، شاید بتوان لیستی از اسامی فیلمهای دفاع مقدس فراهم کرد و ادعا کرد که این فیلمها از «ایستاده در غبار» بهتر هستند. احتمالا چندتای آنها هم واقعا جزو بهترین فیلمهای سینمای دفاع مقدس باشند، اما چند فیلم سینمای دفاع مقدس میتوانند ادعا کنند که دست به تجربههای فرمگرایانه زدهاند و چنین ریسکهایی کردهاند تا مخاطب را درگیر فیلم کنند؟ چند فیلم را در سینمای جریان اصلی به یاد میآورید که دست به چنین ریسکی زده باشد و نتیجهی آن نه خوب که قابل قبول شده باشد؟ احتمالا حتی بخشی از مخالفان فیلم هم تایید میکنند که تجربهی تماشای این فیلم یک تجربهی سینمایی و جالب بوده و تمامی این موارد باعث شده تا «ایستاده در غبار» به یکی از بهترین فیلمهای سینمای دفاع مقدس تبدیل شود.
فیلم جنگی ایرانی سینمایی ویلایی ها (1395)
«ویلاییها» داستان زنانی را روایت میکند که همسران و پدران و برادرانشان به جبهه رفتهاند و آنها را در پشت جبهه در مجموعهای ویلایی تنها گذاشتهاند. این فیلم با ورود عزیز (با بازی ثریا قاسمی) و نوههایش به این مجموعه شروع میشود که مدیریت آن برعهدهی خانم خیری (با بازی پریناز ایزدیار) است. پس از مدتی هم عروس عزیز، سیما (با بازی طناز طباطبایی) وارد مجموعه شده تا فرزندانش را پیدا کند.
درحالیکه بیشتر فیلمهای خوب دفاع مقدسی ایران یا به وضعیت جبههها میپردازند (از اسامی فیلمهای دفاع مقدسی این چنینی میتوان به تنگه ابوقریب، مزرعه پدری و ایستاده در غبار اشاره کرد) یا به سراغ وضعیت اجتماعی شهرها میروند( از اسامی فیلمهای دفاع مقدسی این چنینی میتوان به دندان مار، باشو غریبه کوچک و بازی بزرگان اشاره کرد) این فیلم سراغ زندگی شخصی رزمندگان و مشکلات آنها رفته و معضلات نبود آنها را در زندگی نزدیکانشان به تصویر میکشد.
ویلاییها مشخصا فیلم جدیدی در سینمای دفاع مقدس است و آن را میتوان به افرادی که از فضای مردانه و پر از زد و خورد فیلمهای دفاع مقدسی خسته شدهاند اما به دنبال هیجان و احساسات در کنار هم هستند پیشنهاد کرد. فیلمنامهی ویلاییها را منیر قیدی بههمراه ارسلان امیری نوشته و این دو با خلق شخصیتهای جذاب و کشومکشهای فراوان بین آنها توانستهاند، هیجانی متفاوت از هیجان موجود در سکانسهای بمباران و انفجار خلق کنند و نتیجهی همکاری این دو یکی از بهترین فیلمهای سینمای دفاع مقدس شده است؛ فیلم متفاوت در ژانری که بیش از هر زمان دیگر نیاز به رها کردن کلیشههای خود دارد.
فیلم جنگی ایرانی آباجان (1395)
از فیلم های جنگی ایرانی که باید به آنها اشاره کنیم، فیلم آباجان است. فیلم آباجان در دل جنگ و پشت خاکریزها اتفاق نمیافتد بلکه نگاه دیگری به موضوع جنگ دارد. این بار دیگر قاب با بمب و خمپاره و رزمندگان پر نمیشود بلکه ویرانی های یک جنگ را برای خانواده ها نشان میدهد. آباجان داستان زندگی خانواده ای در دهه 60 و شهر زنجان است که جنگ تاثیرات زیادی بر آنها گذاشته و این خانواده را تا مرز فروپاشی برده است.
فیلم جنگی ایرانی ماجرای نیمروز 1 و 2 (1395- 1397)
محمدحسین مهدویان با دو فیلم دنبالهدار «ماجرای نیمروز» جایگاه خود را به عنوان نابغه و ستارهی جدید سینمای ایران در دهه نود کاملا تثبیت کرد. این کارگردان سبک جدیدی از فیلمسازی را در سینمای ایران باب کرد که امضای مخصوص خودش را پای آن داشت و با روایت مستندگونه و واقعیسازی لحظات جذابی را برای تماشاگرش فراهم میکرد. «ماجرای نیمروز 1» که در سال 1395 ساخته شد به کشتار مردم در اوایل انقلاب و نحوه تعقیب و دستگیری سرکردههای منافقین از جمله مسعود رجوی و موسی خیابانی میپرداخت. در «ماجرای نیمروز 2» که سال 97 ساخته شد، مهدویان با استفاده از شخصیتهای محبوب قسمت اول، هفت سال جلوتر آمد و به عملیات مرصاد و زمینگیر شدن منفاقین در تنگه چهارزبر پرداخت. هر دو قسمت این اثر از فیلم های جنگی ایران عراق تکاوری با استقبال بینظیری مواجه شدند و از جذابترین آثار دفاع مقدس سینمای ایران محسوب میشوند.
فیلم جنگی ایرانی تنگه ابوقریب (1396)
اولین بیگ پروداکشن بهرام توکلی بعد از ساختن چند فیلم مستقل و کوچک که بیشتر آنها مورد توجه منتقدین قرار گرفتند یک فیلم جنگی بزرگ و تکنیکال است، فیلم داستان گردان عمار لشگر ۲۷ محمد رسول الله را روایت میکند که در روزهای پایانی جنگ تحمیلی راهی تنگهی استراتژیک ابوقریب میشوند تا مقابل ارتش بعثی را بگیرند.
برخلاف فیلمهای قبلی بهرام توکلی که با محوریت فیلمنامههای مدرن ساخته میشدند این بار او به سراغ وجهه تکنیکی و فرمی سینما رفته تا قبل از نمایش فیلم در سی و ششمین جشنوارهی فیلم فجر این نگرانی وجود داشت که کارگردانی که بیشتر بهخاطر فیلمهای مدرنش مشهور است نتواند سکانسهای اکشن شلوغ فیلمهای دفاع مقدسی را کنترل کند و نتیجه فیلمی آشفته باشد که شخصیتهای فیلم درون آن بیهدف حرکت میکنند و سرگردانند؛ نتیجه اما یکی از بهترین و تکنیکیترین فیلمهای سینمای دفاع مقدس بود.
بهغیر از تسلط توکلی به عنوان کارگردان بر روی سکانسهای بعضا طولانی اکشن کار، بازی خوب بازیگران فیلم و تواناییهای فنی عوامل فیلم نیز قابل تحسیناند، در بین عوامل فنی فیلم مشخصا فیلمبرداری درخشان حمید خضوعی ابیانه و دوربین خوب او که در خدمت فیلم است بالاتر از سطح تکنیکی معمول سینمای ایران میایستد. جلوههای ویژهی میدانی و بصری فیلم که طراحی آنها به ترتیب با محسن روزبهانی و محسن خیرآبادی، جواد مطوری، محمد برادران و حسن ایزدی بود نیز قدم رو به جلویی در سینمای ایران و فیلمهای سینمای دفاع مقدس هستند.
«تنگه ابوقریب» اما فیلمی در ستایش جنگ نیست بلکه نمایش خشونت آن است؛ خشونتی بیپرده که گریبانگیر خاص و عام است. تنگه ابوقریب یادآور این نکته است که در پس رشادتهای رزمندگان این مرگ و خشونت قرار داشته است. «تنگه ابوقریب» فیلمی است در یادآوری این مرگها، خشونتها و رشادتها. تنگه ابوقریب با وجود زمان کمی که از اکران آن گذاشته توانسته خودش را بهعنوان یکی از بهترین فیلمهای سینمای دفاع مقدس اثبات کند.
فیلم جنگی ایرانی بمب؛ یک عاشقانه آرام (1396)
بدون شک فیلم سینمایی بمب؛ یک عاشقانه آرام را باید در لیست بهترین فیلم جنگی ایران و عراق قرار داد. روایتی عاشقانه از روزهای بمباران تهران که باعث میشد تا امید در دلهای مردم ریشه بدواند. این فیلم سینمایی توانست در جشنوارههای خارجی موفقیت خوبی به دست آورد. همچنین یکی از فیلمهای پرطرفدار عاشقانه بود که با موضوع بمباران و جنگ ایران و عراق ساخته شد.
فیلم جنگی ایرانی 23 نفر (1397)
این اثر از فیلم های جنگی ایران عراق تکاوری روایتگر داستان 23 تن از رزمندگان نوجوان ایرانی از 13 تا 17 سال است که در سال 1361 در جنگهای میان ایران و عراق توسط نیروهای دشمن به اسارت درآمدهاند. در طول این فیلم شاهد مقاومت، اسارت و در نهایت آزادی نوجوانان کشورمان هستیم که شجاعانه و مردانه در برابر نیروهای عراقی مقاومت کردند و تسلیم خواستههای آنان علیه کشورشان نشدند. فیلم ایرانی با موضوع جنگ «23 نفر» علیرغم حضور ستارگان سینما، به دلیل روایت داستان ستارگان واقعی در جشنواره فیلم فجر با استقبال بینظیری روبه رو شد.
فیلم جنگی ایرانی آبادان یازده 60 (1398)
فیلم سینمایی آبادان یازده 60 یکی از فیلم های جنگی ایرانی است که در مورد رویداد واقعی ساخته شد. این فیلم مقاومت مردم آبادان و کارکنان رادیو نفت این شهر را در مقابل نیروهای بعثی نشان میدهد. آبادان مورد حملات و بمباران نیروهای دشمن قرار گرفته بود و شهر به سمت سقوط میرفت. اما کارکنان رادیو نفت آبادان معتقد بودند اگر دست از کار بکشند و رادیو را تعطیل کنند، مردم همه امید و انگیزه خود را از دست خواهند داد. مقاومت آنها در این فیلم به همراه جلوههای ویژه میدانی قوی و سکانسهای تاثیرگذار باعث شده تا آبادان یازده 60 به یکی از بهترین فیلمهای جنگی دفاع مقدس تبدیل بشود.
فیلم جنگی ایرانی درخت گردو (1398)
«درخت گردو» اثر تحسینبرانگیز دیگری از محمدحسین مهدویان است که با استقبال داوران، مخاطبان و منتقدان در جشنواره فیلم فجر روبه رو شد. به همین دلیل باید آن را در لیست بهترین و جدیدترین فیلم های جنگی ایرانی جای داد. به خصوص اینکه روایتگر اتفاقی واقعی است که کمتر به آن پرداخته شده و آن هم بمباران شیمیایی شهرستان سردشت است.
در 7 تیر سال 1366 رژیم بعث چهار نقطه پرازدحام شهر سردشت در آذربایجان غربی را بمباران شیمیایی کرد و همین فاجعه غمانگیز و تلخ موضوع فیلم «درخت گردو» است. محور قصه این فیلم زندگی فردی به نام قادر است که با وقوع این مصیبت سرنوشتش تغییر میکند. پیمان معادی ایفاگر نقش قادر برای بازی در این نقش سیمرغ بلورین را برد و مهران مدیری کمدین مطرح در این فیلم حضوری متفاوت دارد. فیلم سینمایی درخت گردو یک فیلم ایرانی با موضوع جنگ است که در اواخر تابستان 1400 در سینماها به اکران درآمد. پیشنهاد میکنیم تماشا و دانلود فیلم جنگی ایرانی درخت گردو را فراموش نکنید.
فیلم جنگی ایرانی یدو (1399)
«یدو» از فیلم های جنگی ایرانی است که در سال 1399 و کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان ساخته شد. این فیلم توانست برنده سیمرغ بلورین بهترین فیلم در سی و نهمین دوره جشنواره فیلم فجر شود و براساس داستان زخم شیر نوشته صمد طاهری ساخته شد. فیلم در نوروز 1400 از تلوزیون پخش شد. داستان این اثر در سالهای ابتدایی جنگ تحمیلی اتفاق میافتد. پسر نوجوانی به نام یدو با خانوادهاش در آبادان زندگی میکند. همه همسایهها تصمیم به کوچ اجباری گرفتهاند به غیر از مادر یدو که علاقه خاصی به خانه و کاشانه خود دارد.
فیلم های سینمایی ایرانی جنگی اخیر
در این قسمت قصد داریم تا به معرفی فیلم های جنگی ایران عراق تکاوری بپردازیم. این آثار اکثرا برنده جوایز مختلف شدهاند.
فیلم جنگی ایرانی موقعیت مهدی (1400)
«موقعیت مهدی» اولین ساختهی هادی حجازیفر بهعنوان کارگردان است که در چهلمین جشنوارهی فجر بسیار خوش درخشید. پیش از این شاهد هنرنمایی او بهعنوان بازیگر در فیلمهای «ایستاده در غبار» و «لاتاری» بودهایم. اما در «موقعیت مهدی» علاوهبر بازی درخشان، شاهد کارگردانی بینقص او نیز هستیم. این فیلم که به تهیهکنندگی حبیبالله والینژاد است در چهلمین جشنوارهی فیلم فجر حاضر شد و موفق به دریافت سیمرغ بلورین بهترین فیلم شد. «موقعیت مهدی» داستان زندگی شهید مهدی باکری را در شش پرده به تصویر میکشد و نکتهی قابل توجه در این فیلم زبان آن است که در اکثر سکانسها ترکی است.
این فیلم برخلاف دیگر آثار دفاع مقدس، روندی متفاوت را پیش میگیرد، به گونهای است که در هر اپیزود آن با وجوه متفاوتی از شخصیتهای اصلی و فرعی فیلم آشنا میشویم. «موقعیت مهدی» روندی متفاوت از یکی از فرماندهان جنگ را نمایش میدهد، بهطوریکه ما شاهد دو مهدی متفاوت در طول فلیم هستیم؛ مهدی باکری در خانه و نزد همسر بسیار متین عمل میکند و حتی لحن گفتارش نیز آرام است، اما در مقابل در کارزار جنگ فرماندهای سرسخت و عادل است. بهطوریکه در طول فیلم شاهد هستیم که او حاضر نیست بین جنازهی برادرش (حمید باکری) و دیگر شهدا تفاوت قائل شود و با اینکه میتوانست جنازهی برادرش را به عقب بیاورد، از این کار خودداری کرد. فیلم موقعیت مهدی در لیست فیلمهای اکران نوروزی ۱۴۰۱ قرار دارد و تا امروز مورد استقبال فوقالعادهی مردم قرار گرفته است.
فیلم جنگی ایرانی دسته دختران (1400)
دسته دختران از جدیدترین آثار سینمایی ایران و یک فیلم سینمایی جنگی ایرانی جدید است. منیر قیدی کارگردانی این اثر را برعهد داشت و فیلمنامه آن را با کمک میلاد اکبرنژاد و ابراهیم امینی نوشت. فیلم در جشنواره فیلم فجر برنده بهترین جلوههای بصری شد و برای فرشته حسینی دیپلم افتخار نقش مکمل زن را به ارمغان آورد. داستان این اثر درباره مقاومت و فداکاری زنان است که در روزهای ابتدایی جنگ رشادتهای بسیاری کردند. مفهوم تلخ جنگ در تک تک لحظات فیلم حس میشود و اولین فیلمی محسوب میشود که فیلم از نگاه زنان به عنوان قهرمان توصیف کرد.
فیلم جنگی ایرانی اتاقک گلی (1401)
اتاقک گلی از جمله آثار لیست فیلم سینمایی ایرانی جنگی محسوب میشود که در چهل و یکمین جشنواره فیلم فجر، اکران شد. این اثر در چندین بخش نامزد جوایز مختلف شد و برنده سه جایزه بهترین فیلم اول، جایزه ویژه هیأت داوران و جایزه شهردار تهران شد. پدرام کریمی نویسنده و مجید مجیدی به عنوان مشاور کارگردان فیلم بود. داستان این فیلم درباره عملیات مرصاد و فداکاری 27 رزمنده برای نجات اهالی یک روستا است.
فیلم جنگی ایرانی سینما متروپل (1401)
فیلم سینمایی جنگی ایرانی جدید سینما متروپل در چهل و یکمین جشنواره فیلم فجر اکران و با 13 نامزدی جشنواره فجر برنده سه جایزه بهترین فیلمبرداری، بهترین کارگردانی و بهترین فیلم شد. این اثر به روزهای جنگ و قصه سینما آبادان میپردازد.
فیلم جنگی ایرانی شماره 10 (1401)
از دیگر فیلم های جنگی ایران عراق تکاوری باید به شماره 10 اشاره کنیم. این اثر نیز مانند دو فیلم قبلی در چهل و یکیمین جشنواره فیلم فجر حضور داشت و صاحب 10 نامزدی و 4 جایزه شد. جوایز فیلم شماره 10 عبارتند از: بهترین نقش اول مرد، بهترین موسیقی متن، بهترین چهرهپردازی و بهترین طراحی صحنه. داستان این اثر درباره اسیری ایرانی رژیم بعث عراق را روایت میکند.
فیلم جنگی ایرانی هایپاور (1402)
از جدیدترین فیلم های جنگی ایرانی میتوان به هایپاور اشاره کرد. فیلم هایپاور داستان نقش پدافند هوایی ارتش در عملیات والفجر هشت و طرح ابتکاری شهید منصور ستاری را به تصویر کشیده است.
فیلم جنگی ایرانی شماره ده گریخت (1402)
شماره ده گریخت قصه فرار پرماجرای یک اسیر ایرانی از زندان رژیم بعث عراق را روایت میکند. این فیلم که از جدیدترین فیلم های جنگی ایرانی است در ژانر اجتماعی، کمدی و دفاع مقدس، به کارگردانی حمید زرگرنژاد تولید شده است.
فیلم جنگی ایرانی غریب (1402)
فیلم غریب از جدیدترین فیلم های جنگی ایرانی که اکران شدهاند میباشد. غریب به کارگردانی محمدحسین لطیفی و نویسندگی و تهیهکنندگی حامد عنقا محصول سال ۱۴۰۱ است. این فیلم درباره محمد بروجردی میباشد که در چهل و یکمین دوره جشنواره بینالمللی فیلم فجر اکران شد.این فیلم سبک زندگی و شیوه فرماندهی محمد بروجردی که تلاش او برای ایجاد اتحاد در غرب کشور ایران است را روایت میکند. بابک حمیدیان، پردیس پورعابدینی، هژیرسام احمدی، رحیم نوروزی، حسام محمودی، مهران احمدی و فرهاد قائمیان از بازیگران این فیلم هستند.